MCB dan RCCB Lama Tak Trip di Rumah Ampang
Ramai pemilik rumah di Malaysia ingat kalau suis utama (MCB atau RCCB) masih boleh “on” dan “off,” maksudnya semuanya okay. Tapi sebenarnya, itu antara salah faham paling biasa bila bab keselamatan elektrik. Baru-baru ni, kami dapat panggilan dari seorang pelanggan di Ampang yang nak pasang sistem bumi (earthing) untuk rumah dia. Tapi bila kami cadangkan tukar MCB, RCCB, dan suis utama yang dah lama sangat, dia kata, “Takpe lah, masih boleh guna lagi.”
Kisah sebenar ni tunjuk satu masalah penting kalau pasang sistem bumi tapi alat perlindungan (macam MCB dan RCCB) dah lama atau rosak, sistem tu boleh jadi tak berfungsi dan malah bahaya. Jadi, jom kita tengok apa yang berlaku, kenapa benda ni penting dan apa yang setiap pemilik rumah patut tahu sebelum buat sebarang naik taraf sistem elektrik di rumah.
Komponen Elektrik Lama (ELCB/MCB) Masih Digunakan
Masa kami datang ke rumah pelanggan ni, kami tengok papan agihan utama (DB) dia ada komponen macam ni:
- NNE 63A 100mA RCD (Residual Current Device)
- ABB LSF 63 (1P + N, 63A)
- MCB jenama NNE – 6A untuk lampu, 16A untuk soket (plug)
Manakala sub DB pula guna:
- NES 63A main switch
- NES 63A 2-pole RCCB
- MCB jenama NNE – 6A untuk lampu, 16A untuk soket
Kalau tengok sekali imbas, semua nampak “ok.” Tak ada kesan hangus dan suis pun masih boleh naik turun. Tapi masalah sebenar ialah usia komponen tu kebanyakannya dah lebih 30 tahun!
Bila kami buat ujian, ada beberapa MCB langsung tak trip walaupun dah buat ujian litar pintas. Maksudnya, alat tu dah tak bagi perlindungan sebenar.
Kami nasihatkan tuan rumah supaya tukar dulu semua alat lama ni sebelum buat sistem bumi (earthing), tapi dia tolak sebab katanya “masih boleh guna.” Cara fikir macam ni agak bahaya, sebab apa yang kita nampak luar mungkin elok, tapi bahagian dalam alat tu mungkin dah rosak.
Sebenarnya jenama-jenama ni memang bagus dan terkenal, cuma bila dah terlalu lama, eloklah ganti dengan unit baru model yang sama supaya sistem elektrik kekal selamat dan berfungsi dengan baik.
Kenapa MCB, RCCB dan Suis Utama Lama Tak Selamat
Alat perlindungan elektrik bukan dibuat untuk tahan selamanya. Sama macam brek atau seat belt kereta bila dah lama, prestasi dia akan menurun sebab dah banyak kali digunakan.
Dalam setiap MCB (Miniature Circuit Breaker) atau RCCB (Residual Current Circuit Breaker), ada bahagian mekanikal, spring dan sambungan elektrik. Lama-lama, semua tu boleh haus, berkarat, atau longgar, jadi fungsinya pun tak sekuat dulu.
Ni antara masalah yang boleh jadi bila guna MCB, RCCB atau suis utama yang dah lama sangat:
- Trip Lambat
Bila berlaku litar pintas atau beban lebih, MCB yang elok patut trip serta-merta untuk lindungi pendawaian. Tapi MCB lama mungkin lambat bertindak atau langsung tak trip, menyebabkan kabel jadi panas dan boleh terbakar. - Panas & Sambungan Cair
Terminal longgar atau bahagian dalam berkarat boleh hasilkan rintangan tinggi, jadi arus elektrik susah nak lalu dengan lancar. Bila tu berlaku, haba berlebihan boleh cairkan penebat, rosakkan terminal, malah boleh sebabkan api. - RCCB Tak Berfungsi
Fungsi RCCB ialah kesan kebocoran arus ke bumi (sekecil 30mA pun) dan terus putuskan bekalan untuk elak renjatan elektrik. Tapi kalau bahagian dalam dia dah berkarat atau keras, dia takkan trip walaupun ada kebocoran. - Risiko Kebakaran & Renjatan Lebih Tinggi
Bila alat dah lama dan sistem bumi pula tak elok, risiko percikan api, DB trip masa hujan, atau kejadian renjatan elektrik jadi lebih tinggi.
Jadi walaupun nampak macam “masih boleh guna,” sebenarnya fungsi perlindungan dia mungkin dah tak ada dan itulah bahaya yang ramai tak sedar.
Peranan Sistem Bumi (Earthing) Dalam Keselamatan Elektrik
Sistem bumi atau earthing berfungsi untuk bagi laluan arus elektrik yang rosak pergi ke tanah, bukannya melalui badan manusia atau peralatan elektrik. Tujuannya untuk lindungi nyawa dan harta benda.
Tapi, sistem bumi yang bagus takkan berkesan kalau MCB, RCCB atau suis utama rumah tu tak berfungsi dengan betul. Alat-alat ni yang sepatutnya kesan bila ada masalah (macam kebocoran arus atau litar pintas) dan terus putuskan bekalan elektrik. Kalau alat ni dah rosak atau tak boleh trip, arus tetap akan mengalir walaupun ada masalah masa tu sistem bumi dah tak berguna.
Cuba bayangkan macam ni:
- Earthing = Laluan keselamatan
- MCB/RCCB = Penjaga keselamatan
Dua-dua kena berfungsi bersama baru sistem elektrik betul-betul selamat.
Kalau breaker gagal nak trip, walaupun sistem bumi tu dipasang dengan sempurna, ia tetap tak dapat lindungi anda daripada renjatan elektrik atau kebakaran.
Setup Yang Betul Untuk Sistem Elektrik Rumah Yang Selamat
Untuk rumah moden di Malaysia, sistem elektrik yang selamat dan ikut piawaian sepatutnya ada komponen ni:
- Suis Utama (Main Switch)
Fungsi dia untuk putuskan bekalan elektrik seluruh rumah bila ada kecemasan atau kerja pembaikan. - RCCB (Residual Current Circuit Breaker)
Alat ni kesan kebocoran arus ke bumi dan akan putuskan bekalan dalam beberapa milisaat bila ada masalah.
Untuk rumah, disyorkan guna sensitiviti 30mA supaya lebih selamat dari renjatan elektrik. - MCB (Miniature Circuit Breaker)
Lindungi litar daripada litar pintas atau beban berlebihan.
Biasanya guna 6A untuk lampu, dan 16A atau 20A untuk soket (plug). - Surge Protection Device (SPD)
Lindungi peralatan elektrik daripada petir atau lonjakan voltan secara tiba-tiba. - Sistem Bumi (Earthing) Yang Betul
Termasuk rod bumi, kabel bumi, dan ujian rintangan untuk pastikan bacaan berada di bawah tahap selamat.
Kalau mana-mana komponen ni dah lama, rosak atau tak ikut spesifikasi, sebaiknya tukar dulu sebelum buat pendawaian baru atau pasang sistem bumi. Ini penting untuk pastikan rumah dan penghuni sentiasa selamat daripada risiko elektrik.
Kenapa Ramai Pemilik Rumah Tak Nak Tukar Circuit Breaker Lama
Memang biasa bila pemilik rumah rasa berat hati nak tukar MCB atau RCCB bila disarankan. Ada yang fikir tak perlu, ada juga yang rasa itu cuma kos tambahan. Tapi hakikatnya, MCB dan RCCB bukan alat yang tahan sepanjang hayat.
Kebanyakan alat ni ada jangka hayat lebih kurang 20 tahun, bergantung pada penggunaan dan keadaan sekeliling. Di Malaysia, faktor macam kelembapan, habu, dan perubahan suhu boleh buat komponen cepat haus dan berkarat. Jadi walaupun suis tu masih boleh “klik,” belum tentu dia boleh trip bila berlaku masalah.
Sama macam kita takkan pandu kereta dengan brek yang dah haus, kita juga tak patut harapkan alat elektrik lama untuk lindungi rumah dan keluarga.
Tanda-Tanda Biasa Yang Tunjuk MCB atau RCCB Dah Patut Ditukar
Kalau anda perasan mana-mana tanda ni, dah sampai masa untuk panggil wireman berpengalaman datang periksa:
- DB (papan suis) selalu trip tanpa sebab yang jelas
- Ada kesan hangus atau cair dekat suis
- Terminal longgar atau retak
- Butang “test” RCCB tak berfungsi bila ditekan
- MCB rasa panas atau ada bunyi berdengung
- Bila sentuh peralatan elektrik, rasa macam bergetar atau ada kejutan kecil
- Elektrik trip masa hujan lebat atau guruh
Kalau abaikan tanda-tanda ni, ia boleh bawa kepada risiko kebakaran atau renjatan elektrik yang serius. Jadi, lebih baik ambil tindakan awal sebelum jadi apa-apa.
Kenapa Pemeriksaan Elektrik Oleh Profesional Sangat Penting
Wireman berpengalaman bukan sekadar tengok-tengok DB (papan suis) sahaja, kami buat ujian penuh untuk pastikan semuanya berfungsi dengan betul. Sebelum pasang sistem bumi (earthing) baru, pemeriksaan biasanya termasuk:
- Periksa semua sambungan wayar dalam DB
- Ujian rintangan penebat guna alat khas (megger)
- Ujian loop impedance untuk tengok laluan arus bila ada litar pintas
- Ujian masa trip RCCB (berapa cepat dia putuskan bekalan bila ada kebocoran arus)
- Ujian rintangan bumi untuk pastikan sambungan bumi betul-betul berfungsi
Semua ujian ni penting untuk sahkan sistem perlindungan elektrik rumah anda berfungsi dengan baik.
Kalau masa ujian kami jumpa komponen lama yang dah lemah atau rosak, cara paling selamat hanyalah ganti baru supaya sistem bumi yang baru dipasang tu boleh berfungsi dengan sempurna dan lindungi rumah anda sepenuhnya.
Jenama Elektrik Yang Disyorkan & Setup Perlindungan
Untuk perlindungan yang boleh dipercayai, kami cadangkan guna komponen berkualiti tinggi seperti:
- MCB: Himel, ABB, Hager, Schneider atau EPS
- RCCB: Sensitiviti 30mA untuk litar soket, 100mA untuk perlindungan sub-main
- Suis Utama: Kalis karat, tahan lama, sambungan ketat
- Sistem Bumi (Earthing): Rod bumi tembaga yang betul, kabel hijau/kuning 4mm atau 6mm, dan rintangan bumi di bawah 10 ohm
Sedikit pelaburan pada alat berkualiti boleh kurangkan risiko DB trip, renjatan elektrik atau kebakaran dengan ketara.
Kes Ampang: Nasihat Kami
Selepas terangkan risiko yang ada, kami nasihatkan tuan rumah supaya:
- Tukar semua MCB, RCCB dan suis utama yang dah lama
- Guna breaker berkualiti tinggi dengan rating arus yang betul
- Pasang sistem bumi (earthing) hanya selepas DB diupgrade
- Buat ujian penuh selepas pemasangan selesai
Bila semua langkah ni ikut, sistem elektrik rumah dia bukan sahaja lebih selamat, tapi juga lebih boleh dipercayai, terutamanya masa hujan bila prestasi bumi dan penebat sangat penting.
Keselamatan Bermula Dari DB / Kotak Agihan / Fuse Box
Kotak DB agihan rumah anda adalah jantung sistem elektrik rumah. Ia kawal, agihkan dan lindungi setiap litar. Tapi walaupun pendawaian baru atau peralatan baru, ia tak banyak guna kalau komponen DB anda terlalu lama untuk lindungi semuanya.
Pasang sistem bumi (earthing) memang langkah bijak, tapi ia perlu disokong oleh alat perlindungan yang berfungsi. MCB, RCCB dan suis utama lama tak boleh jamin keselamatan keluarga anda.
Kalau rumah anda masih guna MCB, RCD atau Suis Utama lama, atau tak pasti bila DB terakhir kali diupgrade, sudah tiba masa untuk pemeriksaan profesional.
Perlukan Bantuan Elektrik Pakar? Hubungi Wireman Yang Boleh Dipercayai Berdekatan Anda
DB selalu trip atau sistem bumi lemah boleh rosakkan wayar dan peralatan elektrik rumah secara senyap. Biarkan pasukan wireman kami selesaikan dengan cepat.
Hubungi Alex (012-870 2699) untuk pemeriksaan DB di lokasi, tukar RCCB & MCB, dan pemasangan sistem bumi di Ampang, Klang, Subang Jaya, Petaling Jaya, atau seluruh Selangor.
Elakkan renjatan elektrik dan risiko kebakaran bertindak sekarang untuk pastikan rumah anda selamat semula.
